ÖN İZOLASYONLU HDPE (Yüksek Yoğunluklu Polietilen) JEOTERMAL BORULAR

POLİETİLEN BORU NEDİR?

1960 yılından başlayarak ev ve işyerlerinde doğalgaz naklinde Polietilen (PE) borular kullanılmıştır. Polietilen borular, korozyona ve yaşlanmaya karşı gösterdikleri yüksek direnç kabiliyeti, hafifliği nedeniyle kolay taşınabilme özelliği, kurulum ve montajının kolaylığı, yıllarca dayanabilme yeteneği nedeniyle doğalgaz dağıtım şebekelerinin yaklaşık %95’inde kullanılmaktadır. 

Polietilen plastik borular diğer plastik hammaddeli borularla karşılaştırıldığında dış darbelere karşı daha dayanıklıdırlar. Hem esnek bir yapıya sahiptirler hem de uzama katsayıları diğer borulara göre daha yüksektir. Bu özellikleri sayesinde zorlu arazi koşullarında bile emniyet içinde kullanılabilir. Kullanılan malzeme özelliklerini değiştirebilmektedir. PE borular kolay paslanmaz ve çürümeye dayanıklıdır.  Polietilen boru taşınması ve döşenmesi kolay bükülebilir bir malzemedir.

Basınca çok dirençli olan bu boru tipinin, içme suyu başta olmak üzere doğalgaz taşınması ve diğer birçok alanda kullanımı uygundur. PE borular, evlerdeki atık su ve temiz su tesisatlarından başka sulama suyu ağlarında da geniş çaplı bir kullanım alanına sahiptir.

Teknolojideki gelişmelerle beraber plastik boru hammadde üretiminde de gelişmeler olmuş ve 1950'li yıllarda üretimi gerçekleştirilen yoğunluğu düşük PE 32 hammaddeli plastik borular içme suyu şebekelerinde kullanılır hale gelmiştir. Sonraki yıllarda geliştirilen PE 63 hammaddeli borular yüksek basınç ihtiyacı olmayan tesislerde başarılı bir şekilde kullanılmıştır. PE 63 malzemenin kullanılabileceği basınç değeri ancak 4 bara kadar çıkabilmiştir. Bu hammaddelerden sonra piyasaya PE 80 hammaddesi içeren malzemeler çıkmıştır. PE 80 hammaddesi içeren boru tipleri yüksek performans göstererek içme suyu ve doğalgaz ağlarının değişmez ürünleri olmuştur. 1990 yılının başlarından itibaren 3. jenerasyon olarak PE 100 boru hammaddesi geliştirilmiştir. Bu borularda daha çok ekonomik olması nedeniyle yüksek performans göstererek hem içme hem kullanma hem de doğalgaz şebekelerinde alternatif bir çözüm olmuştur.

Günümüzde bilinen en güçlü ve yüksek basınç değerlerine dayanıklı boru malzemesi Polietilen 100’dür. Aynı basınç ve çaptaki diğer boru tiplerine göre bu boruların iç çapı yani et kalınlığı daha büyüktür. Polietilen malzemenin yoğunluğu yükseldikçe mekanik dayanıklılığı da artar.

ÖN İZOLASYONLU JEOTERMAL HDPE BORULARIN ÖZELLİKLERİ VE AVANTAJLARI

Polietilen jeotermal borular, yapıların merkezi ısıtma sistemlerinde, hava kanalı uygulamalarında, tarımsal ve sanayi alanlarında kullanılabilmektedir. Yüksek sıcaklıklara ve basınçlara direnç gösteren bir yapıya sahip olan bu tip borular içme suyu taşımaları içinde çok uygundur.

Talebe bağlı olarak farklı farklı renklerde de üretilebilen borular, genel olarak beyaz, gri, yeşil, mavi ve bej renklerinde olmaktadır. Üretimi yapılan polietilen boruların çap ölçüleri 20 mm ve 160 mm aralığındadır. 

PE 100 boru tipi renkleri mavi ve siyahtır. 125 mm'ye kadar kangal halinde temin edilebilen PE borular 125 mm ve üstündeki çaplarda ise 12-13 m uzunluğunda temin edilebilmektedir. Genel olarak PE 100 boruları ISO 9001, TS EN 12201-2+A1 standartlarına uygun olarak üretilmektedir.

Polietilen borular iç yüzeyi pürüzsüz olan homojen ve gözeneksiz borulardır. Akış direnci düşük olduğu için basınç düşmesi de daha az olmaktadır. Darbe direnci yüksek olan PE 100 borularında ses oluşması da düşüktür. Yüksek akış oranlarına da sahip olan boruların kullanım alanı oldukça geniştir. Borularda var olan hammaddelerin kalitesi ve güncel teknolojiye uyumluluğu nedeniyle kullanım ömrü de uzun olmaktadır. PE 100 boruları saydığımız özellikleri sayesinde ihtiyaç sahipleri tarafından güvenli bir şekilde kullanılabilir. Polietilen borular hafiftir ve uygulaması da basittir. Boru bağlantıları kolay, hızlı ve güvenilirdir. Kurulumu da hızlı bir şekilde yapıldığından zaman tasarrufu sağlamaktadır.

PE jeotermal boruların üretiminde uluslararası standartlara uygun hareket edilmektedir. Toksik oluşturmayan özelliği ile içinde taşınan sıvı tüketim maddelerine hiçbir zarar vermezler.

Avantajlarından bazıları şu şekilde sayılabilir;

• Sağlığa zararlı değildir.
• Taşınan sıvı için koku ve tat doğallığını bozmaz.
• İçme suyu taşınması için uygundur.
• Geri dönüşümü mümkün olan ürünlerdir.
• Kimyasal maddelerin zararlarına karşı dayanıklıdır.
• Aşınma sorunu olmaz, kireç tutması görülmez.
• PE 100 Polietilen Boruların esneme yeteneği yüksektir. Bu nedenle montajı kolaydır.
• Yeraltı hareketlerinden etkilenmeyen PE 100 Boruları kırılmazlar.
• Darbeye karşı dayanıklı olan boruların çatlak yayılma mukavemeti de yüksektir.
• İç yüzey pürüzsüzdür. Bu özelliği çap seçimi için hareket alanı bırakır.
• Deniz suyu ve deniz hareketlerinden etkilenmeyen PE 100 borular denizaltı uygulamalarına da çözüm olmaktadır.
• Birleştirme teknikleri nedeniyle montaj kayıpları da olmamaktadır.
• Nominal işletme basıncında PE 100 Borular minumum 50 yıl problem çıkarmadan çalışabilir.
• PE 100 boru ultra viyola ışınlarına karşı dayanıklıdır.
• PE 100 Borular döşenme esnasında gömülme işleminin yapıldığı toprağın yapısında bulunan zararlı organizmalardan etkilenmezler. Bu nedenle metal borularda kullanılan koruma kalkanına (katodik koruma) ihtiyaç olmaz.
• Kimyasal maddelerin zararlı etkilerine karşı direnç gösterirler.
• PE 100 Borular hijyenik olduğundan taşınan suyun kokusunda ve tadında değişikliğe sebep olmaz. İnsan sağlığına uygundur.
• Polietilen boruların çevresindeki ağaç ve bitki dal ve kökleri içine giremez.
• PE 100 borular farklı basınç türlerinde ve talebe göre üretilebilir.
• PE 100 Boruların kangal olarak ve düz şekilde üretimi mümkündür.
• PE 100 Boruların ek yerlerindeki kaynağı çok iyi şekilde yapılabildiğinden basınçtan etkilenerek çıkma, kopma ve sızdırma ile karşılaşılmaz.

ÖN İZOLASYONLU HDPE BORULARIN KULLANIM ALANLARI

• İçme ve kullanma sularının yeraltı ve yerüstü tesislerinde.
• Zirai sulama tesislerinde.
• Denizcilik sektöründe. (Deşarj)
• Katı atık tesisleri ve atık su tesislerinin deşarj birimlerinde.
• Yangın ve soğutma suyu tesislerinde.
• Denizaltı geçişi için kullanılan hatlarda.
• İlaç endüstrisi ve kimya sanayisinde.
• Petrokimya endüstrisinde.
• Yitecek ve içecek sektöründe.
• Denizcilik alanında ve balıkçılık tesislerinde.
• Telekomünikasyon kablo hatlarında.

Ve benzer diğer sistemlerde.

ÖN İZOLASYONLU HDPE (YÜKSEK YOĞUNLUKLU POLİETİLEN) BORU NEDİR?

Ön izolasyonlu HDPE borular, High Density Polyethylene yani Yüksek Yoğunluklu Polietilen içerikli borulardır. Ön izolasyonlu HDPE borularda kullanılan polietilen, plastik türevi olan ve kullanımı gayet güvenli bir petrokimya materyalidir. Termoplastik bir malzeme olan HDPE (Yüksek Yoğunluklu Polietilen) güçlü, mukavemetli ve esnek bir yapıya sahiptir. Kuvvetli moleküler bağlar ve yalıtım, HDPE borulara sızdırmazlık özelliği katmıştır. Yüksek Yoğunluklu Polietilen borular sıvıların ve gazların taşınması için kullanılan çelik ve beton taşıyıcı borulara harika bir alternatif haline gelmiştir. Ayrıca, HDPE (Yüksek Yoğunluklu Polietilen) borularda yapılan kaynak uygulamalarından; alın füzyonu, elektrofüzyon, ekstrüzyon ve soket kaynağı HDPE'yi birçok boru uygulamaları için ideal hale getirmiştir. Dizayn sınırlaması olmayan borularla her çeşit sıvı taşınabilir.

Ön izolasyonlu HDPE (yüksek yoğunluklu polietilen) borular özellikle dayanıklılık yönünden ve hijyenik olması nedeniyle temiz su kaynakları için en uygun polietilen borulardır. HDPE, birçok alanda kullanılabilen ve bu sistemlere de uygun olan bir malzemeden oluşur. Ev ve ticari inşaat işlerinde en çok tercih edilen ön yalıtımlı plastik boru malzemesidir. Yüksek Yoğunluklu Polietilen borularda aşınma yok denecek kadar azdır. Bu nedenle her çeşit sıvı güvenli olarak taşınabilir.

HDPE boruların kendi içinde üretim şekilleri de farklı farklıdır. Farklı şekillerde üretilen jeotermal HDPE borular kendine has özellikler taşımaktadır.  Birden fazla HDPE boru malzemesi türü mevcuttur.  

Boruların dayanabileceği en yüksek basınç derecesi olan nominal basınç derecesi ve kullanılan malzemelerin kalitesine bağlı olarak ön izolasyonlu HDPE (yüksek yoğunluklu Polietilen) borular sınıflandırılabilmektedir. Kullanılan malzemenin kalitesine göre HDPE borular yaygın olarak PE 63 ile PE 100 arasında sınıflandırılmaktadır. (P32 borularda mevcuttur) Borunun yapısındaki polietilen değeri ne kadar fazla ise Gerekli Asgari Dayanıklılık, Gerilme Çatlak Direnci ve Hızlı Çatlak İlerleme Direnci de ona göre artmaktadır.

Gerekli Asgari Dayanıklılık: Malzemelerin daimi stres altında yapısının bozulmasına karşı uzun süre boyunca gösterebileceği dayanıklılık ve direnç özelliğidir.

Yavaş Çatlak Direnci: Uzun yıllar boyunca sağlam şekilde kalabilecek bir toprak altı boru sisteminde karşılaşılabilecek yaygın sorunlardan biridir. Yüksek Polietilen içeren Yüksek Yoğunluklu Polietilen (HDPE) borular, uzun seneler boyunca emniyetli bir şekilde yavaş çatlama ile karşılaşılmadan görevini yerine getirir.

Hızlı Çatlak İlerleme Direnci: Yeraltı taşıyıcı boru sistemlerinde karşılaşılan diğer bir soruna karşı borularda bulunması gereken önemli bir özelliktir. Bu özellik sayesinde herhangi bir sebeple oluşabilecek çatlak kontrol altına alınabilir. Ve bu özelliğin yardımıyla çatlağın yayılması önlenir.

Gerilme Çatlak Direnci: Plastik malzemelerde, iç ve dış gerilmeler nedeniyle oda sıcaklığı altında oluşabilecek yapı bozukluklarına karşı koymak için malzemede var olması gereken özelliktir.

ÖN İZOLASYONLU HDPE JEOTERMAL BORULARIN İÇME SULARINDA KULLANIM AVANTAJLARI

Tarih boyunca ilk yerleşim yerleri canlı hayatının devamı için gerekli olan su kaynaklarına yakın yerlerde kurulmuştur. Zamanla su kaynaklarının yerleşim yerlerine iletimi, kanal, tünel ve su kemerleri ile sağlanmaya başlamıştır. Teknolojinin sunduğu imkanların artması ile birlikte yeni çözüm yolları geliştirilmiştir. Günümüzde modern basınçlı su iletim borularından ön izolasyonlu HDPE jeotermal borular, birçok avantajın yanında en sağlıklı çözümlerden birini sunmaktadır. Ön izolasyonlu HDPE borular sağladığı avantajlar sebebi ile, polietilen (PE) materyal sınıfı içerisinde yer alan ve içme suyu iletim hatlarında sıklıkla kullanılan borular halini almıştır. Ön izolasyonlu çelik borularda görülen korozyon sorununun ön izolasyonlu HDPE borularda ortaya çıkmaması bu boruların içme suyu hatlarında daha kullanışlı olmasını sağlamıştır. Ayrıca içme suyu hatlarında kullanılan bu borular, yüksek esneme kapasitesi sayesinde toprak hareketliliğinden ve depremlerden etkilenmez, hafif olduğu için de kullanım avantajı sağlar. Ön yalıtımlı HDPE borular, içme suyunun tat ve kokusunda bozulmaya sebep olmaz ve kullanımı sağlık açısından uygundur.

ÖN İZOLASYONLU HDPE BORULAR GÜNEŞ IŞIĞINA KARŞI DAYANIKLI MIDIR?

Ön izolasyonlu HDPE boruların uzun süre güneş ışığına maruz kalması uygun değildir. Bu sebeple stok ve montaj esnasında bekleme süresi uzun olacaksa ön izolasyonlu HDPE boruların uygun şekilde muhafaza edilmesi gerekmektedir. Ancak ön izolasyonlu HDPE boruların UV katkısı kullanılarak üretilen çeşitleri güneş ışınlarına karşı dayanıklıdır.