Jeotermal Boruların Yapısı, Çap ve Boyutları
Jeotermal Boruların Yapısı
Jeotermal borular, çeşitli kimyasallar, nem ve güneş ışınlarının (UV) yıpratıcı etkilerine karşı üstün koruma sağlayan su geçirmeyen sistemlerdir. Standart jeotermal borular borular, TS EN 253 standartları uyarınca 120 0C akışkan sıcaklığında 30 yıl, 115 0C akışkan sıcaklığında 50 yıl işletme ömrü sağlayabilmektedir. Daha düşük akışkan sıcaklıklarında ise işletme ömrü 50 yılın üzerine çıkmaktadır.
Jeotermal Borularda Kullanılan Malzemeler ve Tasarımı
Jeotermal borular, çok yüksek sıcaklık ve basınç altında yüksek dayanım imkanı sunan ön izolasyonlu boru hatlarıdır. Evsel kullanım, inşaat ve yapı sektörü, sıcak su ve gaz hatları, kanalizasyon ve yardımcı tesislerin yapımında rahatlıkla kullanılabilir. Jeotermal boruların tasarımı kullanım alanlarına özel olarak geliştirilmekte ve uygun çözümler sunmaktadır.
Kullanım alanlarına uygun olarak üretilen jeotermal borular, üretilen ana malzeme ve boru çapları açısından farklı olabilirler. Jeotermal boruların yapısı nakli yapılcak akışkanın taşınmasını en verimli şekilde gerçekleştirmek üzere tasarlanır. Genellikle şu malzemeler kullanılmaktadır:
Çelik: Kullanım ömrü uzunluğu ve yüksek dayanım gibi özellikleri sebebiyle jeotermal boruların üretiminde ana malzemelerden birisi olarak kullanılır. Ön izolasyonlu jeotermal çelik boru yapımında kullanılan karbon çelik orta sıcaklıklar için ideal maliyet ve güvenli bir seçenek olmaktadır. Daha yüksek sıcaklıklarda ise ön izolasyonlu paslanmaz çelik jeotermal borular tercih edilebilir. Bu ön izolasyonlu jeotermal paslanmaz çelik boruların korozyona karşı dayanımı daha fazladır.
PPR, PPR-C, PE-X, HDPE: Polietilen esaslı jeotermal borular, daha düşük sıcaklıklar için tercih edilmekte ve esnek oldukları için uygulama işlemini kolaylaştırmaktadır. Isı kaynaklı genleşmeye karşı dayanıklıdır ve maliyeti bakımından uygundur.
Cam Elyaf Takviyeli Plastik ve Epoksi Borular (GRE-GRP): Kullanım alanına göre daha farklı ürünler tercih etme ihtiyacında ön izolasyonlu cam elyaf elyaf takviyeli GRE ve GRP jeotermal borular kullanılabilir. Bu yapı, korozyona karşı yüksek mukavemet gösterir. Akışkan enerji kayıplarının da minimize edilmesini sağlar.
Taşyünü takviyeleri: Doğal taşyünü lifleri, yüksek ısı ve ses yalıtımı özelliklerine sahiptir. Taşyünü takviyeli dikişsiz çelik jeotermal borular, mükemmel ısı yalıtımı, dikişsiz çelik yapı, yüksek ses emme özelliği, yangına karşı dayanım gibi özellikleri ile ön plana çıkmaktadır.
Jeotermal boruların yapısında iç ve dış yüzeyler arasında yalıtım malzemeleri kullanılmaktadır. Çeşitli maddelerden yapılan yalıtım tabakası, jeotermal boruların akışkan naklinde enerji kayıplarını en aza indirir. Yalıtım aynı zamanda, jeotermal boruların çevresel faktörlerden etkilenmemesi ve uzun ömürlü olması için tercih edilmektedir.
Jeotermal Boruların Çap ve Boyutları
Jeotermal boruların çapları, projenin ihtiyaçlarına ve enerji talebine göre farklılık gösterebilir. Genellikle çapları 15 mm ile 1200 mm arasında değişir. Daha büyük çaplardaki borular ise büyük enerji talebi olan projelerde kullanılır. Jeotermal boruların çapları, nakli yapılacak akışkanın özelliği ve çevre koşullarına göre belirlenmektedir.
Jeotermal boruların uzunluğu da proje gereksinimlerine göre değişmektedir. Genellikle 6 ila 16 m arasında üretim yapılabilmektedir. Uzun boruların kullanılması, enerji transferinde direncin azaltılmasında etkili olabilir, ancak bununla birlikte jeotermal borunun maliyeti ve döşeme süreci de hesap edilmelidir. Projenin uzun vadeli ve ekonomik açıdan en uygun çap ve uzunlukları dikkatli bir şekilde belirlenmelidir.
